ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ
«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ»
ΚΥΡΙΑΚΗ B΄ ΛΟΥΚΑ
5 Οκτωβρίου 2025
«Ταφή καί καύση τῶν κεκοιμημένων νεκρῶν»
(Β΄ Κορ. στ΄ 16 - ζ΄1)
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Στό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα ἀπό τήν Β΄ πρός Κορινθίους ἐπιστολή του, ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐπεσήμανε ὅτι εἴμαστε Ναός τοῦ Ζῶντος Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος κατοικεῖ μέσα μας. Ἀκριβῶς τήν ἴδια ἐπισήμανση ἔκανε καί στή Α΄πρός Κορινθίους ἐπιστολή Του, ἐπερωτώντας τους: «Δέν ξέρετε ὅτι εἶστε ναός τοῦ Θεοῦ καί τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ κατοικεῖ μέσα σας;» Καί συνεχίζει μέ αὐστηρότητα προειδοποιώντας τους: «Ἄν κάποιος φθείρει τό ναό τοῦ Θεοῦ, θά φθείρει αὐτόν ὁ Θεός. Γιατί ὁ ναός τοῦ Θεοῦ εἶναι ἅγιος, οἱ ὁποῖοι εἶστε ἐσεῖς» (Α' Κορ. γ' 16-17).
Ἄς προβληματισθοῦμε λίγο σέ αὐτά τά θεόπνευστα λόγια, ἐπειδή τελευταῖα ἄρχισε νά κερδίζει ἔδαφος ἡ καύση τῶν νεκρῶν, ἀντί τῆς ταφῆς τους. Ἄρχισε νά γίνεται μιά κακή συνήθεια ἡ ὁποία σαφῶς ἀντιβαίνει ὄχι μόνο στό ἦθος, ἀλλά καί τη ζωή καί τη θεολογική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, καθώς μέ τήν καύση τό ἀνθρώπινο σῶμα, παρά τό ὅτι εἶναι ὁ Ναός τοῦ Θεοῦ, κακοποιεῖται καί καταστρέφεται.
Ἀρχικῶς πρέπει, πρῶτα καί πάνω ἀπ’ ὅλα, νά ἐπισημάνουμε, ὅτι γιά τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας, ἡ ταφή τῶν νεκρῶν δέν ἀποτελεῖ μόνο ἀπόρροια τῆς δογματικῆς της διδασκαλίας. Ἀφ ᾗς στιγμῆς ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός ἀπέθανε, ὡς πρός τήν ἀνθρώπινη φύση Του, πάνω στόν Τίμιο Σταυρό καί ἐνταφιάσθηκε, καθιστώντας τό κενό Του Μνημεῖο, σημεῖο ἀναφορᾶς, ἔχουμε ἠθική ὑποχρέωση νά Τόν μιμηθοῦμε.
Ὁ Χριστός μέ τήν Ἀνάστασή Του ἔγινε πρωτότοκός των νεκρῶν (βλ. Κολοσ. α' 18), δηλαδή ἀναστήθηκε πρῶτος ἀπό ὅλους ἐμᾶς πού θά ἀκολουθήσουμε τήν ἴδια πορεία καί πεθαίνοντας θά ἐνταφιασθοῦμε προσδοκώντας τήν ἀνάστασή μας. Ἐπίσης τό σῶμα μας δημιουργήθηκε ἀπό τό χῶμα, σύμφωνα μέ τήν Ἁγία Γραφή καί στό χῶμα ἐπιστρέφει προσωρινά σύμφωνα μέ τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ (βλ. Γέν. Γ΄ 19). Στήν ταφή τά νεκρά σώματα παραδίδονται στή διαφθορά, ἀλλά δέν καταστρέφονται, ὅπως μέ τήν καύση καί μέλλουν νά ἀναστηθοῦν κατά τήν προσδοκώμενη ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, ὁπότε και θά ἑνωθοῦν μέ τίς ψυχές.
Ἡ Ἐκκλησία μας ἐπίσης, τιμᾶ ἰδιαιτέρως τά ἱερά λείψανα τῶν Ἁγίων καί τῶν Μαρτύρων, πού δέν θά τά εἴχαμε ἄν εἶχαν ἀποτεφρωθεῖ. Ἡ Ἐκκλησία μας μέ ἐνάργεια φιλοσοφεῖ τήν ματαιότητα τῆς ζωῆς στά Κοιμητήρια. Ἀκόμη κι ἡ ὀνομασία κοιμητήριο δηλώνει τήν παροδική κατάπαυση. Τό σῶμα κοιμᾶται τόν ὕπνο τοῦ θανάτου, ἡ ψυχή ὅμως συνεχίζει νά ζεῖ σέ ἄλλη διάσταση ἕως τή Δευτέρα Παρουσία, ὁπότε καί θά γίνει ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν σωμάτων.
Ἡ καύση τῶν νεκρῶν ὅμως δέν εἶναι σύμφωνη, οὔτε μέ τό ἦθος καί τά ἔθιμά μας ὡς Ἑλλήνων. Ἀπό τήν ἀρχαιότητα γνωρίζουμε ὅτι οἱ Ἕλληνες πρόγονοί μας ἐνεταφίαζαν τούς νεκρούς καί μάλιστα σώζονται καί περίτεχνοι τάφοι, ὅπως ὁ τύμβος τοῦ Μαραθώνα.
Οἱ Ἀρχαῖοι μας πρόγονοι, ἀκόμη κι ὅταν ἀναγκάζονταν νά καύσουν τά σώματα τῶν νεκρῶν στρατιωτῶν στά πεδία τῶν μαχῶν, φοβούμενοι τη δυσοσμία καί τίς ἐπιδημίες, συγκέντρωναν τά ὁστά καί τήν στάχτη μέσα σέ μεγάλα πήλινα δοχεῖα, ὅπου τά ἐνεταφίαζαν κατά τήν ἐπιστροφή τους, ὅπως μᾶς διασώζει ὁ Θουκυδίδης στόν μνημειώδη Ἐπιτάφιο τοῦ Περικλέους, καθώς τέτοιες λήκυθοι ἦρθαν στό φῶς ἀπό τίς ἀνασκαφές τοῦ ΜΕΤΡΟ στόν Κεραμεικό. Στόν Ἐπιτάφιο αὐτό ὑπάρχει καί τό γνωστό ρητό τό ὁποῖο σύν τοῖς ἄλλοις κοσμεῖ καί τό ταφικό μνημεῖο τοῦ Ἀγνώστου Στρατιώτου: «Ἀνδρῶν γάρ ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ τάφος».
Ὁ μεγάλος τραγικός μας ποιητής ἐπίσης ὁ Σοφοκλῆς στήν τραγωδία του «Ἀντιγόνη» τῆς ὁποίας τό περιεχόμενο ἐρείδεται πάνω ἀκριβῶς στήν ἐπιχείριση ταφῆς τοῦ νεκροῦ ἀδελφοῦ της Πολυνείκη, παρά τήν ἀντίθετη διαταγή τοῦ βασιλιᾶ Κρέοντα, ἡ Ἀντιγόνη θυσιάζει τήν ζωή της γιά νά ἐνταφιάσει τόν ἀδελφό της λέγοντας μάλιστα «καλόν μοι τοῦτο ποιούσῃ θανεῖν» τό ὁποῖο σέ ἐλεύθερη νεοελληνική ἀπόδοση σημαίνει, εἶναι καλό νά ἐνταφιάσω τόν Ἀδελφό μου κις ἄς πεθάνω γι’αὐτό.
Ὅμως καί στή νεώτερη Ἱστορία μας ἀπό τά ἀπομνημονεύματα τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ 1821 μαθαίνουμε, πώς ἀποφασιζόταν ἀνακωχή τοῦ πολέμου γιά νά ἐνταφιαστοῦν οἱ ἑκατέρωθεν νεκροί.
Ὅσοι ἐπίσης διώχθηκαν ἀπό τίς πατρογονικές ἑστίες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας τό 1922, μαζί τους ἔφεραν ἱερές εἰκόνες καί ἱερά λείψανα καί τά ὀστά τῶν ἀγαπημένων τους, ὡς τά πολύτιμα κειμήλια τῆς ζωῆς τους.
Στόν Ἐθνικό μας Ὕμνο ἐπίσης ἡ ἐλευθερία ἔρχεται "ἀπ' τά κόκαλα βγαλμένη τῶν Ἑλλήνων τά ἱερά" καί ὄχι ἀπό τήν στάχτη τους!
Ἡ καύση τῶν νεκρῶν στερεῖται τῆς πίστεως στήν αἰώνια ζωή καί τῆς βεβαιότατης ἐλπίδας τῆς ἀπολαύσεως τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν. Μπορεῖ ἡ καύση τῶν νεκρῶν νά περιβάλλεται ἀπό διάφορα λογικοφανή ἐπιχειρήματα, ἀλλά δέν ἔχει βάσεις καί ἐρείσματα οὔτε στήν Ἁγία Γραφή, οὔτε στήν Ἱερά Παράδοση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας, οὔτε ὅμως στήν ἀρχαία καί νεώτερη πολιτισμική μας κληρονομιά.
Ἡ καύση τῶν νεκρῶν ἀποτελεῖ στυγνή ἔκφραση μηδενισμοῦ, διότι καταστρέφει καί ἐξαφανίζει μέ αὐθάδεια τό ἀνθρώπινο σῶμα, κόντρα στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Εἶναι μεγάλο κρίμα στό ὄνομα μιᾶς ἀπροσδιόριστης ἐλευθερίας καί ἕνεκα τοῦ σεβασμοῦ τῆς τελευταίας ἐπιθυμίας τοῡ ἀποθανόντος, ὁ ὁποῖος πιθανῶς ἐν ἀγνοίᾳ ὅλων αὐτῶν εἶχε ζητήσει νά ἀποτεφρωθεῖ, να τηρεῖται ἀπό τούς συγγενεῖς μιά ἀφιλάνθρωπη στάση και να τόν παραδίδουν ὄχι ἁπλά στην καύση, αλλά στην ἀποτέφρωση και τον ἀφανισμό, στερῶντας του και ὅλες τις προσευχές της Εκκλησίας.
Εἶναι κρίμα νά πληθαίνουν ὁλοέν καί περισσότερο ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἐπιθυμοῦν νά καοῦν μετά τόν θάνατό τους. Εἶναι κρίμα, πού δέν ἀγωνιοῦμε γιά τήν σωτηρία μας, ἀδιαφορώντας τόσο γιά τήν ἱερά Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, ὅσο καί τῶν προγόνων μας.
Ἡ καύση τῶν νεκρῶν στερεῖται τοῦ συναισθήματος καί τῆς ζεστασιᾶς τοῦ προσωρινοῦ ἀποχαιρετισμοῦ τοῦ κεκοιμημένου. Ἀντί ἀγάπης πρός τόν κεκοιμημένο ἐκφράζει μιά ἀδικαιολόγητη ἀντιπάθεια, ἕνα μίσος πρός τόν ἄνθρωπο, τό σῶμα του καί τήν ψυχή του. Στερεῖται τῆς φροντίδας του, ὡς ἐποφειλομένης τιμῆς καί εὐγνωμοσύνης στό πρόσωπο τοῦ παπποῦ, τῆς γιαγιᾶς, τοῦ πατέρα, τῆς μητέρας, τοῦ υἱοῦ, τῆς κόρης τοῦ ἐγγονοῦ, τῆς ἐγγονῆς, τῶν θείων, τῶν ἀνεψιῶν, τῶν συγγενῶν, τῶν φίλων καί τῶν ἐχθρῶν ἀκόμη, μέ ὅλη τήν ἱερότητα πού τούς συνοδεύει. Κυρίως ὅμως στερεῖ τήν φιλότιμη ἔκφραση τῆς συνοδείας τοῦ κεκοιμημένου στήν τελευταία ἐπί γῆς προσωρινή κατοικία μέχρι τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν.
Τό ἀποτεφρωτήριο ἔναντι του κοιμητηρίου στερεῖται ὅλης αὐτῆς τῆς ἐμπειρίας, τήν ὁποία οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί τήν ὀνομάζουμε κηδεία, ἀπό τό ρῆμα κήδομαι τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γλώσσας, πού σημαίνει φροντίζω. Μιά φροντίδα πού δέν σταματᾶ στήν ταφή, ἀλλά συνεχίζεται διά βίου, διότι ἐπιστρατεύει τήν ἀγάπη μέσα ἀπό τήν προσευχή, τήν λειτουργική μνημόνευση, τόν εὐτρεπισμό τοῦ μνήματος, τό ἄναμμα τοῦ καντηλιοῦ, τά ἄνθη πού ἀνάγουν στόν χλοερό τόπο τῆς ἀνάπαυσης τῆς ψυχῆς καί τόν σταυρό στό προσκεφάλι τοῦ Ὀρθόδοξου Χριστιανοῦ, πού κοιμᾶται τόν ὕπνο τοῦ θανάτου, βλέποντας πρός τήν ἀνατολή, ἔτοιμος νά σηκωθεῖ, στό ἐγερτήριο σάλπισμα τῆς Δευτέρας Παρουσίας!
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἔχουμε σκεφθεῖ ποτέ, πώς ὁ Θεός καταδέχθηκε νά πεθάνει καί νά ἀναστηθεῖ γιά νά ζεῖ ὁ ἄνθρωπος αἰωνίως κι ο ἄνθρωπος τώρα νά ἐπιθυμεῖ νά καεῖ γιά νά εἶναι αἰωνίως νεκρός; Νά θέλει ὁ Θεός νά σώσει τόν ἄνθρωπο, κι ἐκεῖνος νά θέλει νά χαθεῖ! Δυστυχῶς!
Ἡ ἑλληνορθόδοξη παράδοσή μας, ἀπό ἀρχαιοτάτων χρόνων, ἀπαιτεῖ τήν τιμή τοῦ ἐνταφιασμοῦ στούς κεκοιμημένους καί τήν ἀπαραίτητη πνευματική συμπαράστασή μας γιά τήν ἀνάπαυσή τους, ἐν ἀναμονή καί τῆς δικῆς μας μεταστάσεως, ὅταν θελήσει ὁ Θεός, καί τῆς ἀναστάσεώς μας ἐκείνη τήν ἡμέρα γιά τήν ζωή τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ἀμήν.
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ
«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ»
ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΛΟΥΚΑ
12 Οκτωβρίου 2025
«Γῆ καλή καί ἀγαθή»
(Λουκᾶ η΄ 5-15)
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ἀκούσαμε τήν γνωστή παραβολή τοῦ σπορέως, τήν ὁποία μάλιστα ἑρμήνευσε ὁ Ἴδιος ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, ταυτίζοντας τό σπορέα μέ τόν Ἑαυτό Του, τόν σπόρο μέ τόν λόγο Του καί τήν γῆ μέ τούς ἀκροατές τοῦ λόγου Του, τούς ὁποίους διακρίνει σέ 4 κατηγορίες.
Α. Σ’ ἐκείνους, πού ἐξαιτίας τῆς ἀπιστίας τους δέν δίνουν σημασία στό λόγο Του.
Β. Σ’ ἐκείνους, πού ἀκοῦν μέ χαρά ἀρχικῶς, ἀλλά δέν εἰσέρχονται στήν διαδικασία, νά προσπαθήσουν ἔστω, νά εὐθυγραμμισθοῦν μέ τό θεϊκό Του θέλημα.
Γ. Σ’ ἐκείνους, πού μέ ἐνδιαφέρον ἀκοῦν καί μέ ἐνθουσιασμό ξεκινοῦν νά ζήσουν σύμφωνα μέ τό λόγο Του, ἀλλά ἐξαιτίας τῶν βιοτικῶν φροντίδων καί τοῦ ἐκκοσμικευμένου φρονήματός τους μετά ἀπό λίγο καιρό, παραιτοῦνται κάθε προσπαθείας. Καί τέλος
Δ. Σ’ ἐκείνους πού μέ εὐχαρίστηση καί ἐνθουσιασμό ἀκοῦν καί πράττουν σύμφωνα μέ τό λόγο τοῦ Θεοῦ, ὥστε ὁ κόπος καί ἡ παραμικρή τους προσπάθεια νά εὐαρεστοῦν τόν Θεό καί νά ἔχει πολλαπλάσια ἀνταμοιβή σέ εὐλογία καί χάρη.
Οἱ 4 αὐτές ὁμάδες δέν εἶναι ἰσοδύναμες. Δηλαδή κάλλιστα θά μπορούσαμε ἄν ὄχι ὅλοι, τουλάχιστον οἱ περισσότεροι, ν’ ἀνήκουμε στήν 4η κατηγορία ἀποτελώντας τήν καλή κι ἀγαθή γῆ, πού καρποφορεῖ τόν σπόρο τοῦ θεϊκοῦ λόγου.
Ἴσως καί νά θυμοῦνται οἱ παλαιότεροι, ὅτι τήν σημερινή Κυριακή, οἱ πρόγονοί μας εἶχαν τήν χαριτωμένη συνήθεια νά φέρνουν στήν Ἐκκλησία λίγο ἀπό τόν σπόρο, πού θά ἔσπερναν μετά ἀπό λίγο καιρό στά χωράφια τους, ὥστε νά διαβάσει ὁ Ἱερέας τήν εἰδική εὐχή, γιά νά εὐλογηθεῖ ὁ κόπος καί ὁ μόχθος τῆς καλλιέργειάς τους.
Κατ’αὐτήν τήν Κυριακή δέ, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας λαμβάνοντας ἀφορμή ἀπό τήν ἑρμηνεία, πού δίδει ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός στά παραβολικά του λόγια, ξεκινᾶ ἐπισήμως καί τό νέο Ἱεραποστολικό ἔτος, τήν προσπάθεια δηλαδή γιά τήν σπορά τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ στίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων.
Στή δισχιλιετῆ ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας, πολλοί εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἀκούγοντας ἕνα κήρυγμα ἤ διαβάζοντας λίγες γραμμές ἀπό τό ἱερό Εὐαγγέλιο, ἄλλαξαν τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους, τήν ἱστορία καί τήν βιοθεωρία τους, τήν ἰδεολογία καί τό φρόνημά τους ἀκόμη καί σώθηκαν. Βεβαίως ἐμεῖς οἱ βαπτισμένοι στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί ὀφείλουμε νά ἐξεικονίζουμε τήν ἀγαθή γῆ, καθώς ἔχουμε τήν ἱερή ἀποστολή ὄχι μόνο νά ἀκοῦμε τό κήρυγμα τοῦ θείου λόγου, ἀλλά νά τό ἀποδεχόμαστε καί νά τό καλλιεργοῦμε, δηλαδή νά ζοῦμε σύμφωνα μέ αὐτόν, μέ σκοπό τήν καρποφορία του γιά τήν σωτηρία μας.
Τό κήρυγμα εἶναι ἀναγκαῖο συστατικό τῶν λατρευτικῶν συνάξεων, ἤδη ἀπό τά χρόνια τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων. Διαβάζουμε στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων (βλ.β΄ 42), ὅτι οἱ πρῶτοι Χριστιανοί συγκεντρώνονταν γιά νά ἀκούσουν ἀπό τούς ἁγίους Ἀποστόλους τήν διδασκαλία τοῦ Εὐαγγελίου καί στή συνέχεια νά κοινωνήσουν ἀπό τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Τό θεῖο κήρυγμα λοιπόν εἶναι βασικό συστατικό στοιχεῖο τῆς θείας Λειτουργίας καί γι’αὐτό εἶναι ἕνα ἀπό τά κύρια ἔργα, τοῦ Ἱερέως μετά τήν χειροτονία του.
Θά ἦταν εὐχῆς ἔργο, ἄς μποροῦμε νά διαβάζουμε καθημερινά τήν Καινή Διαθήκη, ἀξιοποιώντας παράλληλα καί τίς ἄλλες εὐκαιρίες κατήχησης καί διδασκαλίας τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, τίς ὁποῖες παρέχει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας. Ἐκτός ἀπό τό σύντομο κήρυγμα, πού θά ἀκούσουμε στή διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας, κατά τίς Κυριακές ἤ τίς Ἑορτές, καλό θά ἦταν νά συμμετέχουμε καί στις κατά τόπους Συνάξεις Ὀρθόδοξης Κατήχησης.
Πρό τῆς καθιερώσεως τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἡ κατήχηση τῶν Χριστιανῶν διαρκοῦσε μεγάλο χρονικό διαστημα, ὅπως ἀντιλαμβανόμαστε ἀπό τίς Κατηχήσεις τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων. Δυστυχῶς στή σύγχρονη ἐποχή, οὔτε οἱ ἀνάδοχοι, οὔτε οἱ οἰκογένειες, οὔτε τό σχολεῖο μποροῦν νά ἀναπληρώσουν τά κενά τῆς Κατήχησης τῶν Χριστιανῶν. Ἡ εὐθύνη τῆς κατήχησης τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας ἀφορᾶ σέ ὅλους μας καί πρωτίστως στούς Ἱερεῖς.
Ἡ Κατήχηση τῶν Χριστιανῶν, ἀνδρῶν καί γυναικῶν, κατέχει πρωτεύουσα θέση στήν ποιμαντική συνείδηση καί φροντίδα τῆς Ἐκκλησίας. Σκοπός τῆς Κατήχησης εἶναι νά γνωρίζουμε ὁλοένα καί περισσότερο τήν ὀρθόδοξη πίστη καί λατρεία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας κι ἐνσυνείδητα νά συμμετέχουμε σ’ αὐτήν!
Ἡ Κατήχηση εἶναι ἀναγκαία διότι μᾶς παιδαγωγεῖ ἐν Χριστῷ καί μορφώνει τόν Χριστό μέσα μας. Εἶναι ὁ κόπος τῆς Ἐκκλησίας «μέχρις ὅτου ἡ προσωπικότητα τοῦ Χριστοῦ μορφωθεῖ μέσα μας», ὅπως τονίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Γαλάτας Ἐπιστολή του (βλ. δ΄ 19). Γιά τόν ἴδιο λόγο ἐπισημαίνει ὅτι ὁ Χριστός δέν τόν ἔστειλε γιά νά βαπτίζει μόνο, ἀλλά νά ευαγγελίζεται στούς ἀνθρώπους τη σωτηρία τους (βλ. Α΄ Κορ. α΄17).
Ἡ καθημερινότητα ἀποδεικνύει, πώς δέν εἶναι λίγοι ἐκεῖνοι, πού δέν πιστεύουν σωστά κι ὀρθόδοξα, θέτοντας ἔτσι τήν σωτηρία τους ἐν ἀμφιβόλῳ. Δέν εἶναι μόνο ἱερή ὑποχρέωση, ἀλλά καί τιμή μας νά μάθουμε νά πιστεύουμε ὀρθά στόν μόνο ἀληθινό Θεό, τόν Θεάνθρωπο Κύριό μας καί νά ἐργαζώμαστε σωστά γιά τήν σωτηρία, ζῶντας ὀρθόδοξα τήν λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Δέν δικαιολογούμαστε νά ἀγνοοῦμε βασικά πράγματα καί θέματα τῆς ὀρθόδοξης διδασκαλίας, γιά τήν Παναγία, τόν Τίμιο Σταυρό καί τούς Ἁγίους, ἤ γιά τά ἱερά Μυστήρια καί γενικά τήν Ὀρθόδοξη ζωή στήν πράξη.
Πολλές φορές δυστυχῶς ὡς Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί δίνουμε τήν ἐντύπωση, πώς ἐνῶ κατέχουμε ἕνα πολύτιμο πνευματικό θησαυρό, ἐντούτοις μέ ἀδιαφορία τόν ἐγκαταλείπουμε ἀναξιοποίητο. Ἔτσι χάνουμε τήν εὐκαιρία νά ἀντλήσουμε ἀπό τόν πλοῦτο τῆς Ὀρθόδοξης πίστης καί ζωῆς, ἦθος, εὐγένεια, ἀρχοντιά, κῦρος καί ὑπευθυνότητα. Γιά νά χαιρόμαστε τήν ἀλήθεια τῆς ζωῆς καί νά πορευόμαστε στο δρόμο της σωτηρίας. Γιά νά μάθουμε νά ἀγαπᾶμε καί νά σεβόμαστε πρῶτα τόν Θεό καί ἀκολούθως τόν ἑαυτό μας, τούς γονεῖς καί τόν συνάνθρωπο, τήν οἰκογένεια καί τήν Πατρίδα μας, ἀξίες καί ἰδανικά, πού τόσο πολύ βάλλονται στίς μέρες μας ἰδιαιτέρως.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Δέν ἔπαυσε ποτέ ὁ πόλεμος ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του. Ἄλλοτε φανερά κι ἄλλοτε κρυφά, ὁ κόσμος πλέον δέν ἐνεργεῖ μέ κριτήριο ἀνεξίθρησκο. Ἕνεκα τῆς ὅποιας ἐλευθερίας ἤ δημοκρατίας, ἐνεργεῖ συνήθως μέ κριτήριο ἀντίχριστο καί ἀντιεκκλησιαστικό. Ἀλλά δυστυχῶς, ἐπειδή μᾶς λείπει ἡ ἐμπειρία τῆς Ὀρθόδοξης ζωῆς, συμβάλλουμε μέ τίς ἀστοχίες μας σέ ὅλη αὐτήν τήν κακοδαιμονία, πού μᾶς περιβάλλει.
Ὡς Ορθόδοξοι Χριστιανοί βέβαια, Κληρικοί καί Λαϊκοί, πρέπει νά φροντίζουμε νά μήν σκανδαλίζουμε μέ τη ζωή μας καί κυρίως νά μήν κατηγοροῦμε κανένα καί γιά τίποτε. Δέν μᾶς φταίει ἡ συμπεριφορά καί τά ἤθη τῶν ἄλλων, ὅταν ἐμεῖς δέν συγκροτοῦμε σωστά τήν πνευματική μας ζωή καί δέν βιώνουμε τήν κοινωνία μέ τόν Χριστό.
Γι’ αὐτό ἄς μήν ἀφήσουμε τίς βιοτικές μέριμνες καί τίς συνήθειές μας νά μᾶς στερήσουν τήν κατά Χριστόν ζωή καί σωτηρία. Ἄς ἀποφασίσουμε μέ θέρμη πνευματική καί ζέση ψυχῆς νά ἐπιδοθοῦμε στόν ἐπανευαγγελισμό τῆς πίστης μας, ἔστω γιά μία ὥρα κάθε ἑβδομάδα. Ἄς παρακινήσουμε πρός αὐτή τήν κατεύθυνση τά παιδιά μας, τούς οἰκείους μας τούς συγγενεῖς, τούς φίλους, τούς συνεργάτες μας Ἔχουμε ἀνάγκη νά ἐπιδοθοῦμε στήν Ὀρθόδοξη Κατήχηση. Νά ἀκούσουμε, νά διαβάσουμε, νά ρωτήσουμε, νά μάθουμε και ἐν τέλει νά ζήσουμε τήν ἐμπειρία τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, ἀπό αὐτή τη ζωή καί αἰωνίως. Ἀμήν.
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ
«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ»
ΚΥΡΙΑΚΗ Γ΄ΛΟΥΚΑ
19 Οκτωβρίου 2025
«Μετεμψύχωση ἤ μετενσάρκωση δέν ὑπάρχει»
(Λουκᾶ ζ΄ 11-16)
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ προηγήθηκαν καί ἄλλες ἀναστάσεις νεκρῶν, τόσο στην Παλαιά ὅσο καί τήν Καινή Διαθήκη. Στην Παλαιά Διαθήκη οἱ Προφῆτες Ἠλίας καί Ἐλισσαῖος, ἀνέστησαν τούς νεκρούς, ἀφοῦ προσευχήθηκαν κι ἀφοῦ ἦρθαν σέ φυσική ἐπαφή μαζί τους, γιά νά μεταδώσουν τή ζωτική ἐνέργεια στά νεκρά σώματα, ὅπως διαβάζουμε στίς σχετικές περιγραφές τοῦ Δ΄ Βιβλίου τῶν Βασιλειῶν.
Οἱ ἀναστάσεις τῶν νεκρῶν, οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στήν Καινή Διαθήκη εἶναι τρεῖς. Συνετελέσθησαν ἀπό τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό καί ὅλες εἶναι ἀποτέλεσμα μιᾶς προσταγῆς Του. Ὁ Χριστός δηλαδή ἔδωσε ἐντολή στόν νεκρό γιά νά ἀναστηθεῖ, ὅπως τό ἀκούσαμε σήμερα: «νεανίσκε σοι λέγω ἐγέρθητι» κι ὅπως παρομοίως εἶπε στην κόρη τοῦ Ἰαείρου: «Ἡ παῖς ἐγείρου» κι ὅπως πρόσταξε τόν Λάζαρο, λέγοντας: «Λάζαρε δεῦρο ἔξω».
Αὐτές οἱ ἐντολές ἐκφράζουν τή δύναμη καί ἐξουσία τοῦ Κυρίου ἀπέναντι καί στόν θάνατο. Ἀξίζει μάλιστα νά σημειώσουμε μέ τήν εὐκαιρία, ὅτι ἐπειδή ἡ ἀνάσταση του υἱοῦ τῆς χῆρας τῆς Ναϊν καί τῆς θυγατέρας τοῦ Ἰαείρου ἔγιναν τήν ἡμέρα τοῦ θανάτου τους καί θά μποροῦσε νά θεωρηθεῖ ὡς νεκροφάνεια καί νά ἀμφισβητηθεῖ ἡ θαυματουργή δύναμη τοῦ Χριστοῦ, ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου τέσσερις ἡμέρες μετά τήν κοίμηση καί τήν ταφή του δέν ἀφήνουν περιθώρια ἀμφιβολίας.
Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός μέ τίς ἀναστάσεις αὐτές ἀποδεικνύει, πώς εἶναι ὁ Ἕνας καί μόνος Ἀληθινός Θεός, ὁ Ὁποῖος ἔχει τήν ἀπόλυτη ἐξουσία νεκρῶν καί ζωντανῶν, ὡς Ἀθάνατος Βασιλεύς καί Ἀναστάς ἐκ νεκρῶν, ὅπως τονίζουμε στίς ἀπολύσεις τῶν νεκρωσίμων ἀκολουθιῶν καί ἐπιμνημοσύνων δεήσεων. Οἱ τρεῖς αὐτές Ἀναστάσεις ἀποτελοῦσαν τό προμήνυμα τῆς δικῆς Του τριήμερης ἐκ νεκρῶν Ἀναστάσεως καί θεμελιώνουν τό ἀσάλευτο καί παναληθέστατο δόγμα τῆς ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν κατά τήν Δευτέρα Παρουσία Του.
Ἡ ἀνάσταση ὅμως τοῦ υἱοῦ τῆς χῆρας τῆς Ναΐν μᾶς δίδει σήμερα τήν εὐκαιρία νά ἀσχοληθοῦμε μέ τήν μοναδικότητα τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ νέος ἀπέθανε, ὅταν ἐξῆλθε ἡ ψυχή ἀπό τό σῶμα του καί ἀναστήθηκε, ὅταν ὁ Χριστός ἔδωσε ἐντολή, αὐτή ἡ ἴδια, ἡ μία καί μοναδική, ἡ δική του ψυχή νά ἐπιστρέψει, ὥστε νά ζωοποιηθεῖ τό νεκρό σῶμα καί νά ἀνακαθίσει καί νά ὁμιλεῖ.
Καί ὑπογραμμίζουμε τό σημεῖο αὐτό, ἐπειδή στίς ἡμέρες μας ἀρκετοί ἄνθρωποι, ἀμφισβητοῦν τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, ἀπορρίπτοντας καί τήν μετά θάνατον ζωή, ἐξαιτίας τῆς ἀδιαφορίας ἤ τῆς ἄγνοιάς τους πολλές φορές ἤ ἐξαιτίας τῆς ἰδεολογίας τους, ἤ ἐπειδή ἐχθρεύονται τόν Χριστό καί τήν Ἐκκλησία Του. Ἤ ἀκόμη παρασύρονται ἀπό τή διδασκαλία ἀνατολικῶν θρησκειῶν (Βουδισμός, Ἰνδουισμός, Ταοϊσμός κ.λ.π.) καί ἀπό τίς λατρευτικές πρακτικές τους, ὅπως ἡ γιόγκα, τήν ὁποίαν δυστυχῶς κάποιοι τήν θεωροῦν ἀφελῶς ὡς ἄσκηση γυμναστικῆς, χωρίς ὅμως νά εἶναι ἔτσι! Ἐνίοτε μάλιστα υἱοθετοῦν χωρίς ἐξέταση τήν θεωρία τῆς μετεμψύχωσης ἤ μετενσάρκωσης, ἡ ὁποία εἶναι βασικό δόγμα αὐτῶν τῶν ἀνατολικῶν θρησκειῶν, ἀλλά ἔρχεται σέ πλήρη ἀντίθεση μέ τήν Ὀρθόδοξη Χριστιανική πίστη καί ζωή.
Σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅταν συλλαμβάνεται ἕνας νέος ἄνθρωπος στήν μήτρα τῆς μητέρας του, τότε ἀμέσως ὁ Θεός πνέει τήν ἄκτιστη πνοή Tου καί ἐγκαθιστᾶ τήν κτιστή ψυχή, ὅπως στόν πρωτόπλαστο Ἀδάμ, ὥστε ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς συλλήψεως τό ἔμβρυο νά εἶναι κανονικός ἄνθρωπος μέ σῶμα καί ψυχή. Γιά τόν λόγο αὐτό καί ἡ ἔκτρωση εἶναι φόνος!
Τοῦτο βεβαίως δέν συμβαίνει οὔτε μέ τά ἄψυχα φυτά, οὔτε ὅμως μέ τά ζῶα, καθώς τά ζῶα δέν ἔχουν τήν λογική ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἄνθρωπος μόνον ἔχει ψυχή λογική καί γι’ αὐτό ἔχει μέν χρονική ἀρχή, ἀλλά δέν ἔχει τέλος.
Ὁ ἄνθρωπος δημιουργήθηκε γιά νά εἶναι ἀθάνατος. Ἀρχίζει νά ζεῖ ἀπό τήν στιγμή τῆς συλλήψεώς του κι ὅταν ἔλθει ὁ κοινός ἀνεξαιρέτως γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους βιολογικός θάνατος, τότε μόνο χωρίζεται ἡ ψυχή ἀπό τό σῶμα.
Τό μέν σῶμα ἐπιστρέφει στή γῆ, στά ἐξ ὧν συνετέθη στοιχεῖα, γι’ αὐτό καί στήν ταφή λέγει ὁ ἱερέας «Τοῦ Κυρίου ἡ γῆ καί τό πλήρωμα αὐτῆς. Γῆ εἶ καί εἰς γῆν ἀπελεύσῃ».
Ἡ ψυχή ὅμως ὡς ἐγκατεστημένη ἀπό τήν πνοή τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀθάνατη καί συνεχίζει τήν πορεία της. Ἡ ψυχή μετά τόν θάνατο ζεῖ σέ μία ἄλλη διάσταση ζωῆς, πού ὀνομάζεται μέση κατάσταση ψυχῶν, ἐν ἀναμονῇ τῆς Δευτέρας Παρουσίας, ὁπότε θά ἀναστηθοῦν τά νεκρά σώματα τῶν ἀνθρώπων καί θά εἰσέλθουν ξανά σέ αὐτά οἱ ψυχές καί ὡς κανονικοί καί ὁλόκληροι ἄνθρωποι, θά σταθοῦμε ὅλοι ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ, στό κριτήριο τῆς Δευτέρας Παρουσίας Του. Γιά τήν μεγάλη αὐτή ὥρα προσευχόμαστε σέ κάθε θεία λειτουργία ζητώντας νά εἶναι χριστιανικά τά τέλη τῆς ζωῆς μας, ἀνώδυνα, ἀνεπαίσχυντα, εἰρηνικά καί νά ἔχουμε καλή ἀπολογία στό φοβερό βῆμα τῆς κρίσης τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Χριστοῦ, ὅπως τονίσαμε καί τήν προηγούμενη Κυριακή.
Ἀλλά καί οἱ προσευχές, πού κάνουμε γιά τούς κεκοιμημένους, στήν ἀνάπαυση τῶν ψυχῶν τους ἀφοροῦν. Δέν μποροῦν πλέον ἐκεῖνοι νά προσευχηθοῦν, διότι δέν εἶναι ἄρτιοι ἄνθρωποι, ἀλλά ψυχές ἀνθρώπινες καί ἔχουν ἀνάγκη τῆς δικῆς μας φροντίδος καί στοργῆς.
Σύμφωνα τώρα μέ τίς ἀνατολικές θρησκεῖες, τόν ἀποκρυφισμό καί γενικότερα τήν θρησκευτική συνείδηση τῆς λεγομένης «Νέας Ἐποχῆς», μετά τόν θάνατο τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ψυχή μπαίνει στό σῶμα ἑνός ἄλλου ἀνθρώπου, ζώου ἤ ἀκόμη καί φυτοῦ. Αὐτό σημαίνει ἡ λέξη μετενσάρκωση ἤ μετεμψύχωση. Τοῦτο ὅμως εἶναι ἀδύνατον, γιατί οὔτε κάποιος μπορεῖ νά ἔχει δύο ψυχές, ἀλλά οὔτε τά ζῶα, πολύ περισσότερα τά φυτά μποροῦν νά ἔχουν ἀνθρώπινη ψυχή. Εὔκολα ἀντιλαμβανόμαστε λοιπόν, ὅτι ἡ θεωρία αὐτή προϋποθέτει μία θεώρηση τοῦ Θεοῦ, τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ κόσμου τελείως ἀσυμβίβαστη μέ τόν Χριστιανισμό. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Ἑβραίους ἐπιστολή του (θ΄ 27) ἀκυρώνει τήν θεωρία τῆς μετεμψύχωσης γράφοντας χαρακτηριστικά: «μιά φορά ἐπιφυλάσσεται στούς ἀνθρώπους νά πεθάνουν, ἔπειτα δέ ἐπακολουθεῖ κρίση καί ἀνταπόδοση κατά τά ἔργα τους ...». Τοῦτο σημαίνει, πώς ὁ ἄνθρωπος μιά φορά ζεῖ μέ σῶμα καί ψυχή καί μιά φορά πεθαίνει, ἀναμένοντας τήν κρίση τῆς Δευτέρας Παρουσίας.
Ἆρα μετεμψύχωση ἤ μετενσάρκωση δέν ὑπάρχει. Οὔτε ζωές πολλές ὑπάρχουν, οὔτε κατώτερα ἤ ἀνώτερα ἐπίπεδα μετενσαρκωμένης ζωῆς ἀπό ἀνθρώπους σέ ζῶα ἤ φυτά, ἀφ’ ᾗς στιγμῆς μάλιστα ἐπαναλαμβάνουμε, ὅτι ζῶα καί φυτά δέν ἔχουν ψυχή.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας ἐπί τῇ βάσει τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως, μέ κέντρο τῆς ζωῆς Της τήν θεία Λειτουργία καί κυρίως τήν στιγμή τῆς θείας Μεταλήψεως, ὅπου μεταλαμβάνουμε τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος του Χριστοῦ «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί εἰς ζωήν τήν αἰώνιον», βεβαιώνει καί ἐπαληθεύει πανηγυρικῶς: α) καί τήν μετά θάνατον ζωή, β) καί τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, γ) καί τήν κρίση τῆς Δευτέρας Παρουσίας, δ) καί τήν αἰωνιότητα τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως ἀκριβῶς τά ὁμολογοῦμε στό Σύμβολο τῆς Πίστεως: «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ἀμήν.»
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ
«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ»
ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤ΄ ΛΟΥΚΑ
(ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΤΟΥ ΜΥΡΟΒΛΥΤΟΥ)
26 Οκτωβρίου 2025
«…ἀλλ’ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ οὐ δέδεται»
(Β΄ Τιμ. β΄1-10)
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Στή σημερινή Κυριακή κυριαρχεῖ ἡ σεβάσμια μνήμη τοῦ ἁγίου ἐνδόξου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου τοῦ Μυροβλύτου, γι’ αὐτό καί τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα εἶναι ἀφιερωμένο σέ ἐκεῖνον.
Πρόκειται γιά ἕνα τμῆμα ἀπό τή δεύτερη ἐπιστολή τοῦ ἀποστόλου Παύλου πρός τόν ἀγαπημένο του μαθητή Τιμόθεο, Ἐπίσκοπο πλέον τῆς Ἐφέσου, πρός τόν ὁποῖον κληροδοτεῖ τίς τελευταῖες του ὑποθῆκες, ἐν εἴδει ἐπιλόγου μιᾶς ζωῆς, γεμάτης χριστιανική ἐμπειρία. Ἡ Β΄πρός Τιμόθεον Ἐπιστολή εἶναι ἡ τελευταία Ἐπιστολή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Τήν ἔγραψε μέσα στή φυλακή τῆς Ῥώμης λίγο πρό τοῦ μαρτυρικοῦ του θανάτου κι ἀποτελεῖ τόν ἐν ἐξομολογήσει ἀπολογισμό του. Γι’ αὐτό ἔχει χαρακτῆρα ἐπιτελικοῦ σχεδίου ὡς πρός τόν ἀγῶνα, τόν ὁποῖο σέ συνέχεια τοῦ Παύλου καλεῖται τώρα νά διεξαγάγει ὁ Τιμόθεος, γιά τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ, ἐνάντια στήν πλάνη και τήν ἀπιστία, πού ἀπειλοῦν τη σωτηρία τοῦ ποιμνίου του.
Ἀρχικῶς ὁ ἀπόστολος Παῦλος ζητάει ἀπό τόν Τιμόθεο νά μεταδώσει τήν προφορική του διδασκαλία σέ πιστούς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι θά ἔχουν τήν ἱκανότητα μέ τη σειρά τους νά διδάξουν καί ἄλλους ἀνθρώπους.
Ἀκολούθως μέσα ἀπό τρία παραδείγματα τῆς καθημερινῆς ζωῆς περιγράφει τό πλαίσιο τοῦ πνευματικοῦ του ἀγῶνα. Ὁ Τιμόθεος, ὡς στρατιώτης τῆς εἰρηνικῆς στρατιᾶς τοῦ Χριστοῦ, καλεῖται νά ἔχει ὡς πρότυπο: α) τόν καλό στρατιώτη, πού ρυθμίζει τη ζωή του, σύμφωνα μέ τήν ἐπιθυμία αὐτοῦ, πού τόν στρατολόγησε, β) τόν ἀθλητή, πού παίρνει τό βραβεῖο τῆς νίκης, ἔχοντας ἀθληθεῖ σωστά καί νόμιμα καί γ) τόν καλό γεωργό, ὁ ὁποῖος ἀφοῦ κοπιάσει, κατόπιν γεύεται τούς καρπούς τῶν κόπων του.
Ὅλα αὐτά ὅμως μέ μία βασική προϋπόθεση: τήν μνημόνευση τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλά καί μία βασική ὑπόμνηση: ὅτι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δέν δεσμεύεται ἀπό κανένα κι ἀπό τίποτε.
Μελετώντας λέξη πρός λέξη τό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα βλέπουμε τήν θαυμαστή ἐπαλήθευση τῶν ὅσων λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, μέ τά ὅσα ἔζησε κι ἔπραξε ὁ Ἅγιος Δημήτριος, ὁ ὁποῖος γεννήθηκε στὴ Θεσσαλονίκη ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς καὶ πλουσίους και ἐπέδειξε μεγάλη ἀνδρεία καὶ σπάνια σύνεση, λόγοι γιά τούς ὁποίους γρήγορα καί σέ νεαρή ἡλικία ἀνῆλθε στὰ ἀνώτατα στρατιωτικὰ ἀξιώματα καί διορίσθηκε στρατηγὸς ὅλης τῆς Θεσσαλίας, τῆς ὁποίας πρωτεύουσα πόλη ἦταν ἡ Θεσσαλονίκη.
Ὁ ἅγιος Δημήτριος ὅμως ἐκτός ἀπό ἀνώτατος ἀξιωματικός τοῦ στρατοῦ ὑπῆρξε καί σπουδαῖος Κατηχητής, βρίσκοντας τόν τρόπο νά χειραγωγεῖ τούς νέους καί δή τούς στρατιῶτες του στην χριστιανική πίστη. Στά δύσκολα χρόνια τῶν διωγμῶν καί παρά τό ὅτι ἀπαγορευόταν ρητά νά εἶσαι Χριστιανός καί νά ἐκφράζεις ἐλεύθερα τήν πίστη σου στόν Χριστό, ὁ ἅγιος Δημήτριος ὄχι μόνο δέν ἔκρυψε τήν ἰδιότητά του αὐτή, ἀλλά χωρίς νά ὑπολογίζει τούς ἀπηνεῖς διωγμούς καί τά βασανιστήρια, ἀξιοποίησε τό τάλαντο πού τοῦ ἐμπιστεύθηκε ὁ Χριστός καί κήρυττε τό εὐαγγέλιο συστηματικά.
Ὥστε λοιπόν ὁ Ἅγιος Δημήτριος νά συγκεντρώνει τὰ τρία βασικὰ χαρακτηριστικά, ὅπως τα ἐπισημαίνει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στόν Τιμόθεο. Καί τοῦτο διότι:
Παρότι ἦταν ξακουστός στρατηγός τοῦ Ῥωμαϊκοῦ στρατοῦ, ὑπῆρξε πρῶτα καί πάνω ἀπ’ ὅλα καλὸς στρατιώτης τῆς εἰρηνικῆς στρατείας τοῦ Χριστοῦ, ὑπομένοντας τὶς κακοπάθειες γιά χάρη Του καὶ ἐνδιαφερόμενος μόνο νὰ ἀρέσει στὸν Χριστό, ὁ Ὁποῖος τὸν στρατολόγησε, χωρὶς νὰ προκρίνει τὶς βιοτικὲς μέριμνες ἤ κάτι ἄλλο εἰς βάρος τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ. Ὑπῆρξε εὐάγωγος ἀθλητής, ὁ ὁποῖος ἔλαβε τὸ στεφάνι τῆς νίκης γιὰ τὴν καλή του καὶ νόμιμη ἄθληση. Ὑπῆρξε ἐπίσης ἱκανὸς γεωργός, ὁ ὁποῖος ἀφοῦ κουράστηκε στὴν καλλιέργεια τῶν ψυχῶν τῶν νέων ἀνθρώπων, ἐμφυτεύοντας στήν καρδιά τους τήν πίστη τοῦ Χριστοῦ, δικαίως ἔχει νὰ ἀπολαύσει κατόπιν καί τοὺς καρποὺς τῶν κόπων του.
Μία αρχαία ψηφιδωτή παράσταση ἀπεικονίζει τόν Ἅγιο Δημήτριο ἐν μέσῳ νέων ἀνθρώπων τούς ὁποίους κατηχοῦσε μέ ἐνάργεια, προσάγοντάς τους στόν Χριστό, δραστηριότητα γιά τήν ὁποία συνελήφθη, φυλακίσθηκε και τελειώθηκε μαρτυρικά ἐντός τῆς φυλακῆς. Τό θαυμαστό εἶναι ὅτι οὔτε τά δεσμά τῆς φυλακῆς ἐμπόδισαν τό κατηχητικό ἔργο τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἀφοῦ καί φυλακισμένος συνέχισε νά διδάσκει την πίστη στό Χριστό, ὅπως συνέβη μέ τόν ἅγιο μάρτυρα Νέστορα, ἐπαληθεύοντας τήν ἀποστολική ρήση, ὅτι «... ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δέν δεσμεύεται».
Γιά νά ἐπιτευχθεῖ ὅμως καί νά καρποφορήσει ὅλο αὐτό τό ἔργο εἶναι ἀπαραίτητη ἡ βασική προϋπόθεση τῆς μνημόνευσης τοῦ Χριστοῦ.
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος δέν ὁμιλεῖ ἁπλῶς γιά τήν ἐνθύμηση τοῦ Χριστοῦ, ὅπως τήν ἐννοοῦμε οἱ ἄνθρωποι, ὅταν ἐνθυμούμαστε κάποιον ἄνθρωπο, ἀλλά γιά τήν λειτουργική ἀνάμνηση ὅπως μᾶς τήν παρέδωσε ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός. Ἄς θυμηθοῦμε ὅτι κατά τη διάρκεια τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, ὅταν ὁ Κύριος παρέδωσε τά ἄχραντα Μυστήρια καί συνέστησε τή θεία Λειτουργία, ζήτησε ἀπό τούς Μαθητές νά κάνουν τό ἴδιο γιά νά Tόν θυμοῦνται (βλ. Λουκ. κβ΄19), δηλαδή νά τελοῦν τη θεία Λειτουργία καί νά μεταλαμβάνουν ἀπό τό Σῶμα καί τό Αἷμα Του γιά νά ἔχουν τήν ἀνάμνησή Του. Ἡ ἀνάμνηση τοῦ Χριστοῦ λοιπόν δέν εἶναι μιά νοητική διεργασία, οὔτε μιά ἰδέα στό μυαλό, πολύ δέ περισσότερο δέν εἶναι θεωρία, ἔστω θρησκευτική. Ἡ ἀνάμνηση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ ἐμπειρία τῆς λειτουργικῆς ζωῆς μέ κέντρο τη θεία Κοινωνία, μέσα ἀπό τήν ὁποία γινόμασε σύναιμοι καί σύσσωμοι Χριστοῦ, ζεῖ ὁ Χριστός μέσα μας κι ἐμεῖς μέσα στόν Χριστό. Αὐτό ἦταν κι ἡ ἐμπειρία τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, ὥστε νά ἀντλεῖ δύναμη ἀπό τόν Χριστό στό ἔργο του.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ὁ διωγμός λαμπρύνει τήν Ἐκκλησία κι ἀναδεικνύει τήν πίστη της καί τη ζωή της.
Στις μέρες μας ἡ πίστη στόν Χριστό δέν διώκεται, τουλάχιστον ἐμφανῶς, ἀλλά παρά ταῦτα οἱ περισσότεροι Χριστιανοί, εἴμαστε χλιαροί, ἴσως καί ἀδιάφοροι.
Κάθε σύγχρονη ἐκκλησιαστική προσπάθεια γιά Ὀρθόδοξη Κατήχηση περιθωριοποιεῖται ἀπό ὅσους λανθασμένα θεωροῦν, ὅτι ἡ κατά Χριστόν μόρφωσή τους εἶναι δεδομένη, ἀφ’ ᾗς στιγμῆς βαπτίσθηκαν καί ἔτσι δέν ἐνδιαφέρονται νά μάθουν πλέον γιά τήν πίστη καί τη ζωή τῆς Ἐκκλησίας, σέ σημεῖο μάλιστα ὅταν κάποιος γίνεται ἀνάδοχος νά μήν γνωρίζει οὔτε τό Σύμβολο τῆς Πίστεως νά ἀπαγγείλλει σωστά!
Τό Κατηχητικό Σχολεῖο ἔχει σχεδόν ἀφανισθεῖ καί τό χειρότερο εἶναι ὅτι πώς πολλοί νέοι γονεῖς δέν ἐνδιαφέρονται οὔτε γιά τη δική τους συγκρότηση, οὔτε ὅμως γιά τά παιδιά τους, παραμελώντας ἀκόμη καί το Βάπτισμά τους, τό ὁποῖο εἰσάγει ἐγγυημένα τόν ἄνθρωπο στήν Ἐκκλησία καί τόν πολιτογραφεῖ στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Κάποιες φορές προβάλλουν καί τό ἀφελές ἐπιχείρημα, ὅτι πρέπει τά παιδιά ἐλεύθερα, ὅταν ἐνηλικιωθοῦν, νά ἀποφασίσουν ἄν θέλουν νά βαπτιστοῦν ἤ ὄχι, χωρίς βέβαια νά λένε ἄν τά παιδιά θά πρέπει νά ἀποφασίσουν ἐλεύθερα καί γιά τό ἄν θά παρακολουθήσουν τά σχολικά μαθήματα, ἄν θά ὁμιλοῦν ἑλληνικά ἤ ἄλλη γλῶσσα κλπ. Κι εἶναι παράλογο ἀλήθεια, ἡ σύγχρονη διανόηση νά ζητεῖ ἀπόφαση ἐνηλίκου γιά τήν ἔνταξή του στήν Ἐκκλησία, ἐνῶ πρίν λίγα χρόνια νομοθετήθηκε ἡ δυνατότητα τῶν παιδιῶν, πρίν κἄν ἐνηλικιωθοῦν, νά ἀποφασίσουν τί φύλλο θέλουν νά εἶναι, στό γνωστό ζήτημα τῶν ἔμφυλων ταυτοτήτων.
Ἡ Ἐκκλησία σε πολλούς δυστυχῶς φαντάζει ὡς ἕνα φολκλορικό κατάλοιπο τοῦ παρελθόντος κι ὄχι ὡς τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Ὅμως ὁ σύγχρονος Ὄρθοδοξος Χριστιανὸς ὀφείλει νὰ εἶναι καλός στρατιώτης Χριστοῦ, εὐάγωγος ἀθλητὴς καὶ ἱκανός γεωργός, ἑνωμένος μέ τόν Χριστό μέσα ἀπό τη συχνή θεία Κοινωνία καί ἀξιοποιώντας κάθε εὐκαιρία γιά νά μεταδίδει και σέ ἄλλους αὐτό πού παρέλαβε καί ζεῖ, βέβαιος ὅτι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δέν δεσμεύεται ἀπό κανένα, ὅπως καί ἡ σωτηρία του, ἡ ὁποία ὅμως ἐξαρτᾶται ἐν πολλοῖς ἀπό αὐτή τήν πνευματική του δραστηριότητά. Ἀμήν.
π. Σ.Κ.