Ἱστορική Μονή τοῦ 16ου αἰ. Σήμερα σώζεται τό καθολικό καί μερικά κελλιά, ἀνακαινισθέντα, ἡ τραπεζαρία κ. ἄ. Ἔχει κτισθῆ στό ἀνατολικό ἄκρο τῆς κορυφῆς τοῦ λόφου τοῦ Κεφάλου (ἤ Ἁγίου Ἀντωνίου), ἀνατολικά τῆς Μαρπήσσης. Τήν κορυφή περιέβαλλε τό βενετσιάνικο κάστρο τοῦ 15ου αἰώνα, τώρα σέ ἐρείπια, μέσα στό ὁποῖο σώζονται ἀρκετά ἡμιερειπωμένα παρεκκλήσια, ἕνα ἀπό τά ὁποῖα, τό μεγαλύτερο, ἐπισκευασμένο, κτίσθηκε στά 1410, σύμφωνα μέ ἐπιγραφή στό ὑπέρθυρο τῆς εἰσόδου. Θεωρεῖται ὁ ἀρχαιότερος χρονολογημένος ναός τῆς Πάρου. Τό καθολικό ἀνήκει στόν τύπο τῆς τρίκλιτης σταυρικῆς βασιλικῆς μέ δύο τρούλλους (ὁ ἕνας πάνω ἀπό τόν νάρθηκα), μοναδικό φαινόμενο στήν Πάρο. Ἐντύπωση προκαλεῖ στόν προσκυνητή ἐξωτερικά μέν ἡ καθαριότητα καί ἡ λευκότητα ὅλων τῶν κτηρίων, χάρη στίς ἄοκνες φροντίδες τῆς Ἐπιτροπῆς Μαρπησσαίων ἀπό πολλά χρόνια τώρα, ἀπό τότε πού ζοῦσε ὁ μακαριστός ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ π. Γεώργιος Στάμενας (+ 1997) μέχρι σήμερα, ἐσωτερικά δέ, ὅσον ἀφορᾶ στό καθολικό, οἱ τοιχογραφίες, λαϊκῆς τεχνοτροπίας τοῦ 17 -18ου αἰ., τό ξυλόγλυπτο ἐπίχρυσο τέμπλο τοῦ 17ου αἰ., ὁ μαρμάρινος ἄμβωνας κ.ἄ. Σώζεται καί τό κιβώριο τῆς Ἁγ. Τραπέζης, τοῦ 1733, μαρμάρινο ἀρτοφόριο τῶν καθολικῶν μέ οἰκόσημα τῶν Σομαρίπα κ.ἄ. Εἶχε καταστῆ σταυροπηγιακή μονή καί διέθετε ἀρκετή περιουσία καί μετόχια. Ἡγούμενοι εἶχαν διατελέσει μεταξύ ἄλλων οἱ ἱερομόναχοι Ἄνθιμος Σκορδίλης (1639), Ἱερεμίας Λουκῆς (1703), Παρθένιος, Ἀθανάσιος, Σωφρόνιος, Κύριλλος, Εὐστράτιος Στάμενας (1815), Ἰωάσαφ Κοντός κ.ἄ. Ἡ Μονή τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου εἶναι ἕνα ἀπό τά ἱστορικότερα καί γραφικότερα προσκυνήματα τοῦ νησιοῦ, πού στερεῖται μοναχῶν. Ὅμως τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆς της (17ος - 19ος αἰ.) εἶχε διακριθῆ ὡς μοναστικό κέντρο καί κέντρο φιλανθρωπίας· καί ἡ προσφορά της στήν οἰκονομία καί στήν παιδεία τῆς Πάρου ὑπῆρξε σπουδαία. Ἑορτάζει τρεῖς φορές τό χρόνο: 17 Ἰανουαρίου, 24 Σεπτεμβρίου (Μυρτιδιωτίσσης) καί 20 Ἰουλίου (Προφ. Ἠλία).