Τρίκλιτο παρεκκλήσιο, στό κέντρο τοῦ χωριοῦ Μάρπησσα. Τό νότιο κλίτος τοῦ παρεκκλησίου εἶναι τρουλλαῖο, μέ ὀκτάπλευρο τροῦλλο, χωρίς παράθυρα, ἐνῶ τά ἄλλα δύο κλίτη, τό μεσαῖο καί τό βόρειο, εἶναι καμαροσκεπῆ. Τά τρία κλίτη ἐπικοινωνοῦν μεταξύ τους μέ καμάρες, οἱ ὁποῖες στηρίζονται σέ κορμούς ἀπό παλαιές μαρμάρινες κολῶνες. Τό κιονόκρανο μιᾶς ἀπ' αὐτές ἔχει ὡραῖο γλυπτό διάκοσμο. Στό νότιο τοῖχο τοῦ παρεκκλησίου, πού ἀποτελεῖ τήν πρόσοψή του, στηρίζεται δίτοξο, περίτεχνα κτισμένο καμπαναριό. Στόν ἴδιο τοῖχο βρίσκεται καί ἡ κύρια εἴσοδός του, μέ μαρμάρινο θύρωμα. Στό ὑπέρθυρό της ὑπάρχει ἀνάγλυφος σταυρός, μέσα σέ διακοσμητικό κύκλο. Κτητορική ἐπιγραφή δέν διακρίνεται. Τό νότιο, τό κύριο κλίτος, εἶναι ἀφιερωμένο στόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου. Ἔχει ὡραῖο ξυλόγλυπτο ἐπιχρυσωμένο τέμπλο. Ἐπάνω ψηλά, βρίσκεται ὁ Ἐσταυρωμένος καί ἀριστερά καί δεξιά του, τά δύο λυπηρά, πού στηρίζονται σέ δράκοντες. Δωδεκάορτο δέν ἔχει. Βλέπουμε, σ' αὐτό, τίς παρακάτω τρεῖς εἰκόνες: α) Εὐαγγελισμός (0,75Χ0,95). Ἡ ἐπιγραφή ἀναφέρει: Ὁ εβανγγελισμός τῆς Θ(εο)τόκου. Εἶναι εἰκόνα ἀρκετά καλῆς τέχνης, τοῦ τέλους τοῦ 18ου ἤ τῶν ἀρχῶν τοῦ 19ου αἰ. β) Χριστός ὁ Μέγας Ἀρχιερεύς (0,58Χ0,78). Παρουσιάζει ἔνθρονο τόν Κύριο, μέ πλούσια ἀρχιερατική στολή. Στίς τέσσερις γωνίες τῆς εἰκόνας, εἰκονίζονται τά σύμβολα τῶν τεσσάρων Εὐαγγελιστῶν: Τό λιοντάρι, τό μοσχάρι, ὁ ἀετός καί ὁ ἄνθρωπος. Ὅλα κρατοῦν Εὐαγγέλιο. Ψηλά, στόν χρυσό κάμπο, ἔχει τήν ἐπιγραφή: Ἰ(ησοῦ) Χ(ριστό), ὁ Βασιλεύς τῶν βασιλευόντων καί Μέγας Ἀρχιερεύς. Ἡ εἰκόνα χρονολογεῖται στήν γύρω ἀπό τό 1700 ἐποχή. Δεξιά, ἡ ὑπογραφή τοῦ ἁγιογράφου: Ἰω(άννου) Μόσκου χείρ (1). γ) Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος (0,32Χ0,78). Νεώτερη ἀπό τίς δύο προηγούμενες εἰκόνες. Στό πέτασμα τῆς Ὡραίας Πύλης, εἶναι ὁ Μυστικός Δεῖπνος. Στά βημόθυρα: Ἐπάνω, οἱ ἅγιοι Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος καί Βασίλειος ὁ Μέγας. Καί κάτω: οἱ ἀπόστολοι Πέτρος καί Παῦλος. Στό μέσον τοῦ δαπέδου τοῦ κλίτους, ὑπάρχει μαρμάρινη ἐπιτύμβια πλάκα, μέ πλούσιο διάκοσμο μέ φυτικά καί ἄλλα θέματα. Στό μεσαῖο κλίτος ἔχουμε τίς ἑξῆς εἰκόνες: α) Ὁ Χριστός μεταξύ τῶν Ἁγίων Ἀρτεμίου καί Στυλιανοῦ (0,70Χ0,70). Εἶναι μιά παράσταση Δεήσεως πρός τόν Χριστό, μόνο ὅτι δέν εἶναι ἀριστερά καί δεξιά του, ὅπως συνήθως, ἡ Παναγία καί ὁ Πρόδρομος, ἀλλά ὁ Ἅγ. Ἀρτέμιος καί ὁ Ἅγ. Στυλιανός. Κάτω ἀριστερά, κοντά στά πόδια τοῦ Κυρίου, εἰκονίζεται σέ πολύ μικρή κλίμακα, μικρό κορίτσι νά δέεται. Ἀριστερά εἶναι ἡ χρονολογία ΑΧϞΑ (=1961) καί πιό κάτω, ἡ ἐπιγραφή: δέησις τοῦ δούλου τοῦ Θεοῦ Μανουήλ ἱερέος Παπαδοπούλου καί χαρτοφύλαξ Καιφάλου κ(αί) τῆς πρεσβυτέρας αὐτοῦ Ἄνας κ(αί) τοῦ τέκνου (Θ)εοδώρου, καί ἡ ὑπογραφή τοῦ ἁγιογράφου: Χείρ Ν.Μ.Γ.(2). β) Παναγία ἡ Ὁδηγήτρια (0,46Χ0,69). Παρουσιάζει τήν Θεοτόκο ἀριστεροκρατοῦσα τόν Χριστό, ὁ ὁποῖος μέ τό ἕνα χέρι εὐλογεῖ καί μέ τό ἄλλο κρατᾶ τή σφαίρα τοῦ κόσμου. Εἰκόνα νεώτερη ἀπό τήν προηγούμενη. Στό κάτω μέρος τῆς εἰκόνας, ἡ ἐπιγραφή: Δεισις τῆς δούλης τοῦ Θ(εο)ῦ Καλήτζας πρεσβιτέρας. γ) Ἁγία Κυριακή (0,46Χ0,69). Ἀριστερά καί δεξιά μικρές εἰκόνες μέ σκηνές ἀπό τήν ζωή καί τό μαρτύριό της. Στό πέτασμα τῆς Ὡραίας Πύλης, πολύ νεώτερη εἰκόνα, παρουσιάζει τόν Χριστό, μέσα στό Ἅγιο Ποτήριο. Ἔχει τήν ἐπιγραφή: Ἐγράφη διά χειρός μοναχοῦ Φιλαρέτου. Ἱερά Μονή Λογγοβάρδας. Πάρος ανϠη (=1958). Στίς ποδιές, νεώτερες εἰκόνες τῶν ἁγίων Εἰρήνης, Ἀνδρέα καί Εὐστρατίου. Ἀπό τίς εἰκόνες πού βρίσκεται στό τέμπλο τοῦ βόρειου κλίτους ἀναφέρουμε: α) Τήν Δευτέρα Παρουσία (0,65Χ0,70). Εἰκόνα τοῦ τέλους τοῦ 18ου αἰ. καί β) Τόν Ἀρχάγγελο Μιχαήλ (0,35Χ0,70). Εἰκόνα τῆς ἴδιας, μέ τήν προηγούμενη, ἐποχῆς. Οἱ ποδιές τῶν εἰκόνων αὐτῶν, δέν εἶναι κοσμημένες. Στή θύρα τῆς προθέσεως ὑπάρχει παλαιά εἰκόνα τοῦ Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, ἀρκετά φθαρμένη. Τό παρεκκλήσιο αὐτό, μέ τίς ἀξιόλογες εἰκόνες καί τήν ἰδιότυπη ἀρχιτεκτονική, ἔχει κηρυχθεῖ ἀπό τό Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ, ἱστορικό διατηρητέο μνημεῖο (3). (ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ) 1. Ὁ ἁγιογράφος Ἰωάννης Μόσκος, καταγόταν ἀπό τό Ρέθυμνο τῆς Κρήτης καί ἐργάσθηκε στήν Πάρο, στά τέλη τοῦ 17ου καί τίς ἀρχές τοῦ 18ου αἰ. Στά ἔργα του, πού εἶναι καλῆς τέχνης, εἶναι φανερή ἡ δυτική ἐπίδραση (Ἀναστ. Ὀρλάνδου, ΑΒΜΕ, τόμ. Ι, τ. 2, 1964, σελ. 136). 2. Χείρ Ν.Μ.Γ = Χείρ Ν(ικοδήμου) Μ(οναχοῦ) Γ(εραρδῆ). Λεπτομερή περιγραφή τῆς εἰκόνας βλπ. Ἀναστ. Ὀρλάνδου, ὅ.π. σελ. 134. 3. ΦΕΚ 209/Β/17 - 3 - 1989 καί ΦΕΚ 426/Β/3 - 7 - 1992.