ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ
«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ»
Κυριακή ΙΖ΄Ματθαίου (Χανανναίας)
6 Φεβρουαρίου 2022
Οι αδελφοί κάποιας σκήτης, περικύκλωσαν έναν από τους εκεί πατέρες, για να ακούσουν λόγο πνευματικό από το στόμα του.
- Γιατί η ψυχή δεν προσελκύεται από τις υποσχέσεις του Θεού, αλλά ευκολότερα παρασύρεται από τις απατηλές του κόσμου φωνές; ρώτησε κάποιος.
- Γιατί δεν έχει πίστη, αποκρίθηκε ο γέροντας. Όταν δια της πίστεως γευθεί η ψυχή τα ουράνια αγαθά, είναι αδύνατο πια να παρασυρθεί από τη ματαιότητα του κόσμου.
Αυτή την πίστη έχει σήμερα η Χανανναία και τρέχει κραυγάζοντας πίσω από τον Χριστό, αδελφοί μου. Η πίστη δίνει ώθηση στην ψυχή, περιεχόμενο πνευματικό στην προσευχή. Η πίστη κάνει την Χανανναία να υπερβεί όλα τα εμπόδια και να πάρει το έλεος του Χριστού για το ταλαιπωρημένο παιδί της. Οι μαθητές ζητούν από τον Κύριο να την κάνει να σωπάσει, να σταματήσει να φωνάζει και να τρέχει πίσω τους. Ο ίδιος ο Χριστός παρουσιάζεται ως φανατικός Εβραίος και δείχνει να αδιαφορεί και να την υποτιμά. Εκείνη συνεχίζει την ικεσία, την παράκληση και την προσευχή. Δεν την προσβάλει η υποτίμηση. Δεν την σταματά η αδιαφορία. Δεν την ενοχλούν οι παρατηρήσεις των μαθητών. Η πίστη της είναι ισχυρότερη από όλα αυτά. Αυτή την πίστη έβλεπε ο Χριστός και με την στάση του την σκληρή ήθελε και σε εμάς να την αποκαλύψει και να την προσφέρει. Παρότι η Χανανναία γεννήθηκε σε ένα ειδωλολατρικό περιβάλλον και μεγάλωσε σε μια παράδοση που δεν είχε σχέση με τον αληθινό Θεό η γνήσια πίστη της, την οδηγεί στην αλήθεια και της προσφέρει σταθερότητα. "Να έχεις πίστη στον Κύριο και μείνε σταθερός στο έργο σου, όσο κουραστικό κι αν είναι..." αναφέρεται στην Σοφία Σεράχ (Σ.Σειράχ ΙΑ21)
Η πίστη σταθεροποιεί, αναπαύει, ενδυναμώνει, ενισχύει και αποκαλύπτει την αλήθεια. Εμψυχώνει τον άνθρωπο. Ο Αββάς Μακάριος ο Αιγύπτιος σημειώνει: "Η πίστη είναι η ουσία της ελπίδας. Η ελπίδα είναι απορροή από την ουσία της πίστης". Τώρα αντιλαμβανόμαστε γιατί η Χανανναία δεν απογοητεύεται, δεν χάνει την ελπίδα της και βγαίνει δυνατότερη από τα εμπόδια και τις δοκιμασίες που βρέθηκαν στον δρόμο προς τον Χριστό. Η πίστης της γίνεται δύναμη, τόλμη. Άλλωστε η δειλία είναι γνώρισμα της ολιγοπιστίας λέει ο σοφός και Άγιος αββάς Ισαάκ ο Σύρος.
Ο Όσιος Ιουστίνος ο Πόποβιτς, ο μεγάλος αυτός νηπτικός και ομολογητής Σέρβος πατέρας της Εκκλησίας λέει:
"Σταθείτε όλα τα σύμπαντα, όλοι οι υπάρχοντες κόσμοι, και όλα τα όντα! Κάτω όλες οι καρδιές, όλοι οι νόες, όλες οι ζωές, όλες οι αθανασίες, όλες οι αιωνιότητες! Διότι, όλα αυτά άνευ του Χριστού είναι για μένα κόλαση. Η μία κόλαση δίπλα στην άλλη κόλαση. Όλα είναι αναρίθμητες και ατελείωτες κολάσεις και στο ύψος και στο βάθος και στο πλάτος. Η ζωή άνευ του Χριστού, ο θάνατος άνευ του Χριστού, η αλήθεια άνευ του Χριστού, ο ήλιος άνευ του Χριστού και τα σύμπαντα χωρίς Αυτόν, όλα είναι τρομερή ανοησία, ανυπόφορο μαρτύριο, σισύφειο βάσανο, κόλαση!".
Αυτό ένιωσε και η Χανανναία. Αυτό την δίδαξε η πίστη, ότι χωρίς Χριστό, τίποτα δεν γίνεται, τίποτα δεν έχει αξία, τίποτα δεν έχει σημασία, τίποτα δεν έχει υπόσταση, τίποτα δεν έχει ζωή. Σε αυτό την οδήγησε η πίστη και γι' αυτό τίποτα δεν ήταν ικανό να της στερήσει, να την χωρίσει, να την απομακρύνει από τον Χριστό.
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ
«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ»
Κυριακή Τελώνου καί Φαρισαίου
13 Φεβρουαρίου 2022
Την προηγούμενη Κυριακή, η Χανανναία γυναίκα μας αποκάλυψε την δύναμη της προσευχής που έχει αγάπη, υπομονή, επιμονή και ταπείνωση. Η σημερινή παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου μας δίνει και μια άλλη διάσταση της προσευχής. Η ατμόσφαιρα της προσευχής είναι το καταλληλότερο κλίμα μέσα στο οποίο αποκαλύπτεται η πνευματική κατάσταση των ανθρώπων. Ο Χριστός τοποθετώντας τον Τελώνη και το Φαρισαίο σε ώρα προσευχής, παρουσιάζει τη διεστραμμένη πνευματική κατάσταση του ενός και την πνευματική υγεία του άλλου. Ο άγιος Ανδρέας αρχιεπίσκοπος Κρήτης, γράφει ότι η Εκκλησία τοποθετεί την παραβολή στην αρχή του Τριωδίου ως προγύμνασμα για αυτούς που θέλουν να πλησιάσουν την ιερά ταπείνωση η οποία περιέχεται σε όλες τις αρετές και αγωνίζονται να απέχουν από τη θεομίσητη αλαζονεία, η οποία αποτρέπει τον άνθρωπο από κάθε φιλόχριστη αρετή. Ο Φαρισαίος, συνεχίζει ο ιερός πατέρας, με τη στάση του δείχνει ότι είναι η ψυχή του κατοικία της υψηλοφροσύνης και της αλαζονείας. Η προσευχή του είναι απαρίθμηση των αρετών του και υποτίμηση των αδελφών του. Η υπερηφάνεια μετατρέπει την προσευχή του σε βλασφημία. Ο Φαρισαίος γίνεται από την αλαζονεία του τύμπανο κενό που μάταια κράζει.
Ο Τελώνης δεν έχει έργα αγαθά να απαριθμήσει στην προσευχή του. Αρκείται στη φράση: "Ο Θεός ιλάσθητι μοι τω αμαρτωλώ", την οποία υπαγορεύει η συναίσθηση της αμαρτωλότητάς του.Δέχεται με απάθεια και πραότητα την κατηγορία που εκτοξεύεται από τα χείλη του Φαρισαίου. Αισθάνεται ότι το έλεος του Θεού είναι η σωτηρία του, σε αντίθεση με τον εγωϊστή συμπροσευχόμενό του που δεν νιώθει την ανάγκη της τελειοποιητικής χάριτος του Θεού. Ο Τελώνης ανέβηκε στο ναό κατεβαίνοντας ψυχικά με την ταπείνωση, ενώ ο Φαρισαίος κατέβηκε ψυχικά ανεβαίνοντας με υπερηφάνεια.
Ο Μέγας Βασίλειος γράφει πως: "Ο Τελώνης έφυγε αθώος από το ναό. Γιατί πολλές φορές η ταπεινοφροσύνη σώζει και εκείνον που αμάρτησε πολύ".
Και ο Ιερός Χρυσόστομος συνεχίζει: "Ο Φαρισαίος έβαλε μπροστά τη δικαιοσύνη του, τη νηστεία του, τις ελεημοσύνες του. Ο Τελώνης δυο λόγια ταπεινά είπε και άφησε όλα του τα αμαρτήματα. Ούτε χρήματα κατέβαλε, ούτε δρόμο μακρύ έκανε, ούτε μεσάζοντες έβαλε, ούτε χρόνο πολύ κατανάλωσε, αλλά με μόνη την ταπείνωσή του έγινε άξιος της Βασιλείας των ουρανών.
Πως όμως αποκτάμε ταπείνωση;
- "Ο βίος του Χριστού είναι η καλύτερη διδαχή της ταπεινώσεως. Επίσης μάθηση ταπεινώσεως δίνει στην ψυχή η μνήμη θανάτου. Το να σκέπτομαι, δηλαδή, ότι είμαι περαστικός από τη ζωή αυτή", σημειώνει ο Μέγας Βασίλειος. Το Ευαγγέλιο δηλαδή να μελετάμε και τον θάνατο να μην ξεχνάμε.
- "Οι έλεγχοι, οι προσβολές, οι θλίψεις, η θύμηση των αμαρτιών μας, είναι ο δρόμος προς την ταπείνωση", μας πληροφορεί ο Ιερός Χρυσόστομος. Ότι προκύπτει στην πορεία της ζωής μας μπορεί να γίνει αφορμή και κίνητρο για την καλλιέργεια της ταπείνωσης
- "Η νηστεία οδηγεί στην ταπείνωση" λέει ο Ιερός Χρυσόστομος. Η άσκηση για την οποία μας προτρέπει η Εκκλησία στόχο έχει την ταπείνωση. Εάν η νηστεία ενισχύει τον εγωισμό, τότε δεν ωφελεί αλλά βλάπτει.
- "Μη γίνεις μαθητής εκείνου που επαινεί τον εαυτό του για να μη μάθεις να υπερηφανεύεσαι"., συνιστά ο Αββάς Μάρκος.
- "Η σεμνότητα, η υποχωρητικότητα, η συναναστροφή με ταπεινούς, η ενθύμηση των λαθών, η επίσκεψη και φροντίδα ασθενών οδηγούν στην αρετή της ταπενώσεως" μας τονίζει ο Ισαάκ Σύρος.
- "Ταπείνωση είναι τροφός αρετών, αρχή και τέλος της ευσέβειας, αφανισμός παθών, διατήρηση υγρασίας στη ρίζα της πίστεως", δηλώνει ο Αγ. Ανδρέας Κρήτης.
- "Υπερηφάνεια είναι άρνηση του Θεού, πρόξενος πτώσεων, πηγή θυμού, θύρα υποκρίσεως, απόδειξη ακαρπίας, ρίζα βλασφημίας", γράφει ο Αγ. Ιωάννης Κλίμακος. Αυτήν την υπερηφάνεια αδελφοί να αρνηθούμε, μέσα σε αυτήν την ευλογημένη περίοδο και για αυτήν την ταπείνωση να αγωνιστούμε.
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ
«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ»
Κυριακή τού Ασώτου
20 Φεβρουαρίου 2022
Συγκλονιστικό το σημερινό ιερό ευαγγέλιο. Συγκλονιστικές και οι τρεις φιγούρες που κινούνται μέσα στο χώρο του. Έχει ειπωθεί από πολλούς, ότι εάν χανόταν ολόκληρο το κείμενο Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, και σωζόταν μόνο η σημερινή παραβολή, θα ήταν ικανή να σκιαγραφήσει την σωτηρία μας. Έχει τόσο βάθος, ώστε να περιλαμβάνει μέσα σε λίγες γραμμές το μεγαλείο Του Θεού και το δράμα του ανθρώπου.
Ο νεότερος γιος, ζητά να φύγει από το πατρικό σπίτι. Νιώθει ότι ο πατέρας, του οφείλει. Ζητά επιτακτικά το μερίδιο του. Ίσως περιμένει την αντίδραση και την αντίσταση. Όμως συναντά την απόλυτη ελευθερία. Λαμβάνει το μερίδιο του και απομακρύνεται "εις χώραν μακράν". Εκεί διασκορπίζει τα υπάρχοντα του και συνάμα τα χαρίσματα που κληρονόμησε. Από τη στιγμή που ο υιός απέκοψε τον ομφάλιο λώρο που τον έδενε με τον πατέρα, νιώθει την νέκρωση να επεκτείνεται επικίνδυνα σε όλη του την ύπαρξη. Οι πατέρες της Εκκλησίας, οι μεγάλοι αυτοί χειρουργοί της ανθρώπινης ψυχής, μας λένε, ότι όπως όταν η ψυχή φεύγει από το σώμα, αυτό απομένει νεκρό χωρίς να μπορεί να αντιδράσει στη φθορά, έτσι και η ψυχή όταν αποχωρίζεται τη Χάρη Του Θεού αποπνέει δυσοσμία (τη δυσοσμία των χοίρων). Όμως μέσα στη νέκρωση, μέσα στην αρρώστια, που εμφανίζονται σαν αποτελέσματα της απομάκρυνσης, υπάρχει η θαμμένη, η εικόνα του Πατέρα που η απόγνωση και η νοσταλγία την ξεθάβουν, την αποκαλύπτουν. Η απόγνωση που απορρέει από τα αποτελέσματα της φυγής του , η νοσταλγία της δόξας του πατρικού σπιτιού και η δίψα για αποκατάσταση, τον οδηγούν να κάνει τη μετάνοια που μόλις γεννήθηκε μέσα του πράξη. «Αναστάς πορεύσομαι προς τον πατέρα………..»
«Έτσι δε αυτού μακράν απέχοντος είδεν αυτόν ο πατήρ αυτού και εσπλαγχνίσθη…….»
Παρουσιάζεται η φιγούρα του πατέρα να περιμένει, να έχει στραμμένα τα μάτια στο σημείο που πριν από καιρό έβλεπε τον γιο του να απομακρύνεται. Στο σημείο αυτό ακούγεται η φωνή του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, «ο ωκεανός έχει όρια, μα η ευσπλαχνία του Θεού δεν έχει όρια». Ναι, δεν έχει όρια το έλεος, η φιλανθρωπία του Θεού, όπως δεν έχουν όρια η αγάπη και η ελευθερία. Η μετάνοια του υιού – ανθρώπου και η αγάπη του Πατέρα – Θεού, μας κάνουν μάρτυρες μιας παραδείσιας σκηνής. Θεός και άνθρωπος, αγκαλιασμένοι ξανά ετοιμάζονται για το γλέντι της Βασιλείας των Ουρανών.
Υπάρχει όμως και μια τρίτη φιγούρα, μια τρίτη μορφή, η οποία αποδεικνύεται τραγικότερη από τη μορφή του ασώτου. Είναι ο πρεσβύτερος αδερφός, ο οποίος μένει με τον πατέρα και τηρεί κατά γράμμα τους νόμους της πατρικής εστίας. Όμως τελικά νιώθει ξένος, δεν αισθάνεται τον πατέρα του πατέρα, αλλά εργοδότη. Είναι πατέρας, αυτός που του προσφέρει ασφάλεια και ανταμείβει τις υπηρεσίες του. Τόσα χρόνια μέσα στο πατρικό σπίτι κι όμως δεν μπόρεσε ουσιαστικά να μπει ποτέ. Νιώθει περισσότερο εξόριστος από τον αυτοεξόριστο αδερφό του. Φεύγει γιατί ο πατέρας, διατάραξε τη γαλήνη του γράμματος του νόμου.
Αντί να τιμωρήσει, συγχώρησε. Αντί να διώξει, δέχτηκε. Αντί να υποβιβάσει, ανέδειξε. (Μήπως δεν είναι ο πρεσβύτερος αδελφός πρότυπο πολλών χριστιανών, που ενώ δηλώνουν άνθρωποι της Εκκλησίας δεν είναι άνθρωποι του Θεού;) Αναδεικνύεται σήμερα αδελφοί μου, μαζί με τον άσωτο η θαυματουργός κίνηση της ψυχής, που λέγεται μετάνοια. Ο Μελέτιος Πηγάς χαρακτηριστικά γράφει «Ότι χαλάει η αμαρτία, κτίζει η μετάνοια. Η αμαρτία εξορίζει, η μετάνοια δημιουργεί τις προυποθέσεις της επιστροφής. Η αμαρτία πτωχαίνει, η μετάνοια πλουτίζει. Η αμαρτία σκορπίζει, η μετάνοια περιμαζώνει. Ασχημίζει η αμαρτία, καλλωπίζει η μετάνοια. Εκείνη (η αμαρτία) κατασταίνει βοσκούς χοίρων, ετούτη (η μετάνοια) μας κατασταίνει πάλιν υιούς του Θεού Πατέρα».
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ
«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ»
Κυριακή τής Απόκρεω
27 Φεβρουαρίου 2022
Πραγματικά το σημερινό ιερό Ευαγγέλιο, που απορρέει από την πνευματοκίνητη πένα του Ευαγγελιστού Ματθαίου, είναι ασυνήθιστο. Συνήθως ο λόγος Του Θεανθρώπου είναι λόγος σωτηριολογικός, παρηγορητικός. Η σημερινή εικόνα, που προβάλλει μέσα από το χωρίο, φαίνεται ότι είναι εικόνα τρόμου, εικόνα αυστηρότητος και τιμωρίας. Όταν όμως κάποιος προσπαθήσει να διεισδύσει , στο χωρίο της κρίσεως, μέσα από την ερμηνεία των Πατέρων, τότε η απελπιστική εικόνα τρόμου, μεταμορφώνεται σε εικόνα αγάπης, σε εκδήλωση σεβασμού του Θεού προς τον άνθρωπο.
Την προηγούμενη Κυριακή, ακούσαμε στην λατρευτική μας σύναξη, την παραβολή του Ασώτου υιού, και είδαμε την λυτρωτική πορεία της επιστροφής του. Έρχεται λοιπόν σήμερα ο Κύριος να συμπληρώσει, ότι δεν μπορεί να επιστρέψει ο άνθρωπος στον Θεό εάν προηγουμένως δεν συναντήσει τον αδελφό του. Μόνο εάν περάσει μέσα από τον αδερφό, μόνο εάν διακονήσει τον πόνο του, μόνο τότε μπορεί να συναντήσει, να γνωρίσει, να ψηλαφίσει, να ενωθεί με τον Θεό. Καλείται σήμερα ο άνθρωπος, να αναγνωρίσει το πρόσωπο, την εικόνα Του Θεού, χαραγμένη στην ίδια του την ύπαρξη.
- «Κύριε πότε σε είδομεν;»
Οι άνθρωποι, αμαρτωλοί και δίκαιοι, απευθύνουν στο Χριστό το ίδιο ερώτημα από διαφορετική θέση. Οι αμαρτωλοί έχουν ένα μεγάλο εμπόδιο, που τους στερεί την Θέα του Θεού, την αμαρτία, η οποία πορώνει τον άνθρωπο, αρρωσταίνει τις αισθήσεις του, παραλύει τις κινήσεις της ψυχής. Οι δίκαιοι είχαν και αυτοί με την σειρά τους ένα ευλογημένο εμπόδιο, την ταπείνωση, η οποία δεν τους απεκάλυπτε το αληθινό πρόσωπο του αδερφού που διακονούσαν, για να τους απομακρύνει από την παγίδα που λέγεται έπαρση.
Πραγματικά προκαλεί εντύπωση το ότι ο Χριστός, μας παροτρύνει να τον ψάξουμε σε ορισμένες καταστάσεις ανθρώπων, στους πεινασμένους, στους διψασμένους, στους γυμνούς, στους ασθενείς και τους φυλακισμένους. Και στο σημείο αυτό η πατερική ερμηνεία μας φωτίζει. Όταν έχουμε ενώπιον μας τον πεινασμένο, τον διψασμένο, τον ασθενή, ουσιαστικά αντικρίζουμε μία ακέραιη εικόνα του Σταυρού, ένα σταυρό ένσαρκο, τον σταυρικό πόνο με σάρκα και οστά. Έτσι και η διακονία αυτού του προσώπου, εξελίσσεται σε διακονία σταυρική, με αποτέλεσμα να συναντά το γεγονός της Αναστάσεως.
Ο Άγιος Συμεών ο Θεοδόχος, προφητεύει για το Χριστό και τον βαπτίζει «σημείον αντιλεγόμενον». Το μεγαλύτερο σημείο αντιλογίας, παραχάραξης και παρερμηνείας είναι το γεγονός της Δευτέρας Παρουσίας Του. Οι άγιοι της εκκλησίας, οι πραγματικοί σπουδαστές της Θεότητος, μίλησαν και έγραψαν για την Δεύτερη Έλευση του Θεανθρώπου, χωρίς όμως να την προσδιορίσουν χρονικά. Αντίθετα υπήρξαν πολλοί που με στόμφο προφητικό, άρχισαν τις «αποκαλύψεις», οι οποίες καμία σχέση με την Αποκάλυψη δεν έχουν. Εκμεταλλεύτηκαν τον φόβο και τις αναζητήσεις των ανθρώπων και τους αποπροσανατόλισαν πνευματικά. Ο Άγιος Ειρηναίος συμβουλεύει, «ασφαλέστερο και ακίνδυνο είναι να περιμένεις την έκβασιν της προφητείας από το σκέφτεσαι συνέχεια και προσπαθείς να μαντέψεις….». Ο ιερός Χρυσόστομος συμπληρώνει, «ας υποθέσουμε ότι η συντέλεια γίνεται ύστερα από είκοσι χρόνια, ύστερα από τριάντα, ύστερα από εκατό χρόνια. Τι σχέση έχει αυτό για μας; Δεν είναι η συντέλεια του καθενός η συντέλεια της ζωής του; Η στιγμή που θα παραδώσει την ψυχή του;» Ας φροντίσουμε για αυτό και ας αφήσουμε τα άλλα στην Αγάπη και στο έλεος Του Θεού. Ρωτούσαν με αγωνία οι πιστοί τον μεγάλο Πατέρα της Εκκλησίας, τον ασκητή επίσκοπο και ποιμένα της Θεσσαλονίκης, τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, για τον ερχομό του αντιχρίστου και την Δευτέρα Παρουσία Του Κυρίου. Ο λόγος του συγκλονιστικός «Και νυν, αγαπητοί, ο αντίχριστος εστίν». Είναι παρών ο αντίχριστος όταν ο άνθρωπος αμαρτάνει, μισεί, δεν συγχωρεί . Όταν όμως ο άνθρωπος αγαπά, ελεεί, συγχωρεί, μετανοεί, προσεύχεται, τότε βιώνει διαρκώς την παρουσία Του Χριστού.
π.Σ.Β.